Portal Województwa Lubuskiego

W 2021 r. Departament Innowacji i Przedsiębiorczości (obecnie Departament Rozwoju i Innowacji) prowadził szereg działań związanych z przeprowadzeniem procesu przedsiębiorczego odkrywania i przygotowaniem Programu Rozwoju Innowacji 2030 (PRI), niezbędnych z punktu widzenia korzystania ze środków finansowych z nowej perspektywy finansowej UE 2021-2027.

Zainicjowano dwuetapowy konkurs, którego celem jest z jednej strony zweryfikowanie obszarów inteligentnych specjalizacji polegające na wyborze najbardziej perspektywicznych obszarów o wysokim potencjale B+R tzw. obszarów kluczowych z uwzględnieniem możliwości realnego zaangażowania się podmiotów w przygotowanie konkretnych projektów, wzmocnienie procesu przedsiębiorczego odkrywania oraz przede wszystkim zaktywizowanie współpracy pomiędzy firmami i ośrodkami badawczo-rozwojowymi. Konkurs był elementem procesu przedsiębiorczego odkrywania czyli zidentyfikowania nowych trendów technologicznych i biznesowych, oczekiwań przedsiębiorców oraz weryfikacji polityki oraz instrumentów wspierania innowacji.

Do pierwszego etapu konkursu zgłosiło się 11 partnerstw, reprezentujących obszary lubuskich inteligentnych specjalizacji, tj. Innowacyjny przemysł, Zielona Gospodarka oraz Zdrowie i jakość życia. Natomiast aplikacje końcowe w drugim etapie złożyło 8 partnerstw.

Z Partnerstwami, które otrzymały pozytywną rekomendację Komisji Konkursowej odnośnie wyboru obszaru kluczowego w ramach Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji, przeprowadzone zostaną negocjacje w sprawie zawarcia Porozumień na rzecz ich rozwoju.

Lista rankingowa obszarów kluczowych

w ramach Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji wraz z uzasadnieniem

Tabela: Średnie oceny w poszczególnych kryteriach według członków Komisji Konkursowej.

Spośród zgłoszonych 8 propozycji obszarów kluczowych w ramach Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji Komisja Konkursowa rekomenduje Zarządowi Województwa Lubuskiego przyjęcie 7 propozycji Partnerstw oraz podpisanie z nimi Porozumień na rzecz Rozwoju Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji, na następujących pozycjach rankingowych:

• pozycję 1 zajęła propozycja: Rozwój systemów Kosmicznych - materiały i technologie ICT (120,80 na 125 pkt.)
• pozycję 2 zajęła propozycja: Lubuskie Centrum Cyfrowych Technologii Medycznych
  (116,20 na 125 pkt.)
• pozycję 3 zajęła propozycja: Industry4Future
  (101,00 na 125 pkt.)
• pozycję 4 zajęła propozycja: Innowacyjny przemysł - Podobszar: Przemysł 4.0
  (99,60 na 125 pkt.) 
• pozycję 5 zajęła propozycja: Zielona Transformacja
  (92,20 na 125 pkt.)
• pozycję 6 zajęła propozycja: Smart City i IoT - inteligentne zarządzanie zasobami w gospodarce (84,80 na 125 pkt.).
• Pozycję 7 zajęła propozycja: Transport, logistyka i pojazdy autonomiczne
  (65,00 na 125 pkt.).

Dodatkowo, proponuje się warunkowo przyjąć również założenia obszaru kluczowego proponowanego przez Partnerstwo InnoFood, które co prawda nie dostarczyło pełnej dokumentacji konkursowej (brakuje 2 projektów B+R w Kryterium D Regulaminu Konkursu) to jednak ze względu na istotną rolę jaką sektor ten odgrywa dla rozwoju Województwa Lubuskiego oraz jego strategiczną pozycję w bieżącej sytuacji geopolitycznej (potrzeba uniezależnienia się od dostaw zewnętrznych) Komisja Konkursowa rekomenduje uznanie proponowanych kierunków oraz dalszą pracę animacyjną z przedstawicielami Partnerstwa. Aplikacja rozpatrywana warunkowo otrzymała ocenę 69,20 na 125 pkt.

Rekomendowana lista Partnerstw reprezentujących obszary kluczowe w ramach Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji

Członkowie Komisji Konkursowej wspólnie sformułowali rekomendacje dla Zarządu Województwa Lubuskiego, brzmiące następująco:

1. Rekomendacje ogólne dotyczące wyboru obszarów kluczowych w ramach Lubuskich Inteligentnych Specjalizacji:

Według Komisji Konkursowej aplikacje można podzielić na 3 grupy:

1. GRUPA 1 to dwa pierwsze miejsca zgodnie z przedstawioną powyżej Listą Rankingową czyli Partnerstwa na rzecz Rozwoju systemów Kosmicznych - materiały i technologie ICT oraz Lubuskie Centrum Cyfrowych Technologii Medycznych. Przygotowane aplikacje Komisja Konkursowa oceniła na bardzo wysokim poziomie jako „gotowe” do szybkiej realizacji przedstawionych projektów. Przedstawione przez ww. 2 Partnerstwa projekty horyzontalne i B+R będą „pracować” na wysoki wizerunek pracy wykonanej przez Samorząd Województwa Lubuskiego jako animatora i koordynatora regionalnej strategii innowacji. Przedstawione projekty będą co prawda wymagały drobnego wsparcia polegającego na ich ukierunkowaniu pod konkretne źródła finansowania (regionalne/krajowe/międzynarodowe) – już po zakończeniu negocjacji na nową perspektywę finansową  - stąd rekomenduje się uwzględnienie tych działań w dalszych planach prac Departamentu Rozwoju i Innowacji UMWL. Ze względu na wysoką gotowość przedstawionych aplikacji zaleca się także współpracę Departamentu z ww. 2 Partnerstwami na rzecz szerszego wykorzystania i wdrożenia projektów przy wykorzystaniu środków zwrotnych.

2. GRUPA 2 to 4 kolejne Partnerstwa, które znalazły się na liście rankingowej czyli:
1. Przemysł 4.0
2. Innowacyjny przemysł - Podobszar: Przemysł 4.0
3. Zielona Transformacja
4. Smart City i IoT - inteligentne zarządzanie zasobami w gospodarce

Wymienione powyżej Partnerstwa charakteryzują się stosunkowo dobrym przygotowaniem zarówno w zakresie projektowym jak i organizacyjnym (skład/ partnerzy i interesariusze), w szczególności należy tu wyróżnić Klaster Metalowy. Partnerstwa wskazały na kluczowe projekty horyzontalne i B+R jednak ich ostateczne wdrożenie wymaga dodatkowego przygotowania i „doszlifowania” szczególnie w zakresie badawczym i rozwojowym, które nie zawsze było opisane na wysokim stopniu zaawansowania (TRL – czyli gotowości wdrożeniowej i komercjalizacyjnej). Dodatkową potrzebą, jaką powinny uwzględnić dalsze działania animacyjne po stronie UMWL to doprecyzowanie unikalnych przewag i zasobów jakie powinny być włączone (uruchomione) na poziomie regionalnym, czyli to co może w przyszłości stanowić przewagę konkurencyjną Województwa Lubuskiego. Zaleca się także uruchomienie działań mających na celu konsolidację w przyszłości działań w ramach jednego obszaru skupionego wokół LIS tj. Przemysł 4.0 w celu osiągnięcia odpowiedniej skali i reprezentatywności w regionie. Na uwagę Komisji Konkursowej zwrócił uwagę fakt bogatego w firmy Partnerstwa, co pokazuje jak dużą pracę wykonał Lider Regionalnego Centrum Technologii i Wiedzy INTERIOR Sp. z o.o., aby zgromadzić reprezentatywny dla regionu potencjał. Z pewnością Partnerstwa te stanowić będą siłę napędową dla lubuskiego systemu innowacji w najbliższych latach przy wykorzystaniu szansy jaką daje dofinansowanie ze środków zarówno krajowych jak i międzynarodowych.

1. GRUPA 3 – składa się z 2 stosunkowo najsłabszych aplikacji tj. Transport, logistyka i pojazdy autonomiczne oraz warunkowo zaproponowany przez Komisję Konkursową do uwzględnienia InnoFood – żywność wysokiej jakości. Obie aplikacje nie przedstawiły w przekonywujący sposób swoich przewag konkurencyjnych powiązanych z działaniami B+R stanowiącymi główny cel dalszego rozwoju inteligentnych specjalizacji. Pierwsza z aplikacji stanowi bardziej strategie rozwoju transportu niż wiązkę konkretnych projektów do realizacji. Brakuje zdecydowanie reprezentatywności w postaci zgormadzonych partnerów i interesariuszy. Druga z aplikacji z przyczyn związanych z zarządzaniem Partnerstwem (słabo zmotywowany Lider) nie dokończyła obiecującej aplikacji jaką przedstawiła na poziomie oceny wstępnej. Brakuje dwóch wymaganych Regulaminowo projektów B+R co stawia przygotowanie Partnerstwa pod dużym znakiem zapytania. Jednak ze względu na jego strategiczne znaczenie dla regionu oraz posiadane zasoby do wykorzystania Komisja Konkursowa rekomenduje przyjęcie tego obszaru jako kluczowego oraz dalszą animacje Partnerstwa w celu jego ukierunkowania i zweryfikowania.

1. Rekomendacje ogólne ze strony Komisji Konkursowej dla Zarządu Województwa Lubuskiego:

Należy podkreślić, że proponowane przez Partnerstwa projekty oraz przedsięwzięcia do zrealizowania powinny być zweryfikowane po zakończeniu negocjacji z Komisją Europejską programu regionalnego. Niestety dotychczasowe rozmowy potwierdzają,  że oczekiwania Komisji Europejskiej są rozbieżne z oczekiwaniami regionu i dlatego Komisja Konkursowa zaleca dalsze obserwowanie jakie będą ostateczne warunki aby ostatecznie dopracować projekty i spożytkować wykonaną przez Partnerstwa pracę. Nie wyklucza to oczywiście faktu, że priorytetem regionu jest przede wszystkich korzystanie przez firmy i inne podmioty ze środków dostępnych poza regionem i krajem, ze szczególnym uwzględnieniem środków zwrotnych.  Działania związane z doprecyzowaniem źródeł finansowania powinny również być przedmiotem dalszych działań animacyjnych UMWL.

Komisja Konkursowa widzi potrzebę poszukiwania synergii wychodzących poza ramy własnego Partnerstwa (również w kategorii powiązań ponadregionalnych). Komisja zwraca uwagę na dosyć szerokie zdefiniowanie niektórych obszarów kluczowych (np. Przemysłu 4.0) przez niektóre Partnerstwa, co powoduje, że niektóre propozycje nachodzą się na siebie. Jest to zrozumiałe, ponieważ Partnerstwa chciały zawrzeć w swoich propozycjach wszelkie możliwe tematy pozostawiając ich eliminację na okres późniejszy. W związku z powyższym pożądane jest, aby na etapie planowanych działań animacyjnych ze strony UMWL nastąpiło ich doprecyzowanie wraz ze wskazaniem najbardziej obiecujących produktów i usług oraz niezbędnych obszarów prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Uniknie się przez to zbyt szerokiego podejścia, które doprowadzić może do niepotrzebnego i wręcz niebezpiecznego rozdrobnienia zasobów finansowych, badawczych, jak i realizacyjnych.

Zaleca się przeprowadzenie przez UMWL dalszych działań animacyjnych adekwatnych do potrzeb poszczególnych Partnerstw w celu zwiększenia wartości dodanej z dotychczas przygotowanej pracy.

Dodatkowo, projekty wewnątrz Partnerstw skutkujące finalnymi produktami lub usługami powinny otrzymać dodatkowe preferencje w przydziale środków z programu regionalnego. Przy wyborze projektów należy zwrócić szczególną uwagę (np. przez przydzielenie dodatkowych punktów) na projekty, które są właściwie zbudowane pod względem strukturalnym, gdzie w konsorcjach naukowo-przemysłowych obecni są przedstawiciele różnych firm i różnych sektorów, aby projekty B+R realizowane były dla szerokiego spektrum potencjalnych zastosowań, umożliwiając ich wdrożenie w wielu różnych sektorach i obszarach gospodarki lubuskiej. W szczególności udział przedsiębiorstw dużych powinien polegać na testowaniu rozwiązań rozwijanych w ramach projektów przez małe i średnie firmy technologiczne przy wsparciu instytucji naukowych (do rozważenia przygotowanie mechanizmu wsparcia proof-of-concept). Uzyskiwany w ten sposób efekt powinien polegać m.in. na ułatwieniu regionalnym dużym przedsiębiorstwom dostępu do najnowszych technologii poprzez współpracę z lokalnymi firmami technologicznymi, a lokalnym firmom technologicznym ułatwienie konkurowania poprzez posiadanie pierwszych referencyjnych instalacji w dużych przedsiębiorstwach.